MỘT THỜI VÀNG SON CỦA ĐẢNG BỘ GTVT TRUNG ƯƠNG

2016/1/27 15:39 - Nguồn : Ngô Đức Nguyên

* BỐI CẢNH RA ĐỜI

 

Nhớ lại ngày 27/3/1964, Chủ tịch Hồ Chí Minh triệu tập Hội nghị Chính trị đặc biệt lần thứ nhất và phát động phong trào thi đua “Mỗi người làm việc bằng hai để đền đáp cho đồng bào miền Nam ruột thịt”. Chỉ mấy tháng sau, ngày 05/8/1964, đế quốc Mỹ dựng lên “Sự kiện Vịnh Bắc bộ”, bắt đầu đánh phá miền Bắc, với quy mô ngày càng ác liệt mà mục tiêu chủ yếu là hệ thống giao thông vận tải (GTVT).

 

Tháng 7/1965, Trung ương Đảng xác định “GTVT là nhiệm vụ trung tâm đột xuất cấp bách có tính chất chiến lược của toàn Đảng, toàn dân, bảo đảm GTVT là nhiệm vụ chiến lược quan trọng, đặc biệt là các con đường chi viện cho miền Nam...”.

 

Chính phủ cũng ra Chỉ thị “Công tác GTVT thời chiến là công tác trung tâm, đột xuất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân trong đó lực lượng GTVT là nòng cốt. Bảo đảm giao thông là công tác trung tâm số 1...”.

 

Những năm 1965 - 1967, địch tập trung 70-80% số trận đánh và bom đạn nhằm phá các tuyến giao thông, khốc liệt nhất là vùng Khu 4 cũ, trong đó có các đường ngang nối Đông - Tây Trường Sơn là những trọng điểm của trọng điểm. Đến cuối năm 1967, máy bay địch tập trung đánh phá có tính chất hủy diệt các trọng điểm giao thông ở Quảng Bình như các phà Xuân Sơn, Long Đại, Quán Hàu, cảng Gianh,... và dùng thủy lôi mới sản xuất để đánh phá cầu Hàm Rồng...

 

Trước tình hình đó, ngành GTVT đã sắp xếp lại tổ chức, chuyển hướng hoạt động cho phù hợp với thời chiến. Bộ GTVT lập “cơ quan tiền phương” gọi là “B4” ở Khu 4 do một thứ trưởng phụ trách để trực tiếp điều hành các đơn vị, phối hợp với UBND các tỉnh, Quân khu 4, Bộ Tư lệnh 559 bảo đảm giao thông. Tháng 5/1965, Bộ trưởng Phan Trọng Tuệ được cấp trên cử vào Trường Sơn làm Tư lệnh trưởng kiêm Chính ủy Bộ Tư lệnh 559 (lúc này đã được nâng lên cấp Quân khu).

 

 

Cuối năm 1965, Thứ trưởng Nguyễn Tường Lân được lệnh bàn giao công việc ở B4 cho Thứ trưởng Dương Bạch Liên đang làm Thứ trưởng Thường trực ở Bộ vào, để nhận nhiệm vụ Phó Tư lệnh Đoàn 559 cùng Đại tá Võ Bẩm chỉ đạo mở đường 20. Đồng thời, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Mai từ Ban Công nghiệp TW được điều về phụ trách chung và thường trực ở Bộ GTVT.

 

Đầu năm 1966, khi đường 20 - một mắt xích quan trọng của đường Hồ Chí Minh sắp hoàn thành, đồng chí Phan Trọng Tuệ được lệnh bàn giao nhiệm vụ Tư lệnh Đoàn 559 cho đồng chí Võ Bẩm và nhiệm vụ Chính ủy cho đồng chí Vũ Xuân Chiêm để trở về với trách nhiệm Bộ trưởng Bộ GTVT.

 

Ngày 21-25/3/1966, một sự kiện có ý nghĩa lịch sử là Ngành GTVT tổ chức Đại hội thi đua “Quyết tâm bảo đảm giao thông vận tải đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” tại Hà Nội, Quốc hội và Chính phủ đã ghi nhận và tuyên dương: “Ngành GTVT đã dũng cảm, thông minh, sáng tạo lập nhiều thành tích xuất sắc trên mặt trận GTVT”. Đặc biệt, Bác Hồ đến thăm và nói chuyện: “GTVT là một mặt trận. Mỗi cán bộ, công nhân, TNXP, xã viên vận tải là một chiến sĩ. Quyết tâm làm cho GTVT thắng lợi là chiến tranh đã thắng lợi phần lớn rồi”.

 

Trước tình hình GTVT là nhiệm vụ trung tâm, đột xuất của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân trong đó lực lượng GTVT là nòng cốt, bảo đảm giao thông là công tác trung tâm số 1, đòi hỏi sự lãnh đạo, chỉ huy tập trung, thống nhất nên ngày 30/9/1966 TW Đảng quyết định thành lập Đảng bộ GTVT TW bao gồm tổ chức đảng các ngành đường bộ, đường sắt, đường biển, đường sông, công nghiệp giao thông, các Cục Công trình I và II, Ban 64, Ban 67, Cục Cơ khí, Cơ quan Bộ, Viện Thiết kế Giao thông... Đảng ủy GTVT TW do Bộ trưởng, Ủy viên TW Đảng Phan Trọng Tuệ làm Bí thư, cùng các Ủy viên: Dương Bạch Liên, Hà Đăng Ấn, Trịnh Ngọc Điệt, Nguyễn Tường Lân, Nguyễn Hữu Mai, Vũ Quang, Hồ Sĩ Ngợi, Nguyễn Đình Tuy... Đây là ngành kinh tế duy nhất của nước ta được TW Đảng thành lập Đảng bộ ngành dọc, ngoài Đảng bộ quân đội và Đảng bộ công an Trung ương. Tiếp theo, ngày 18/ 11/1966 Liên đoàn Lao động Việt Nam ra quyết định thành lập Công đoàn GTVT Việt Nam thống nhất trong toàn ngành và Ban Chấp hành lâm thời do đồng chí Hồ Sỹ Ngợi - Ủy viên Ban Thư ký Tổng Liên đoàn làm Chủ tịch. Ngày 24/11/1966, Trung ương Đoàn TNLĐ cũng quyết định thành lập Đoàn TNLĐ GTVT TW do đồng chí Nguyễn Văn Đệ - Bí thư TW Đoàn làm Bí thư.

 

* NHỮNG TRANG SỬ OANH LIỆT

 

Cũng từ đó, với tổ chức Đảng, Công đoàn và Đoàn Thanh niên tập trung, thống nhất trong toàn ngành GTVT, với sứ mệnh và trọng trách to lớn là cùng quân và dân cả nước sản xuất, chiến đấu, bảo đảm giao thông vận tải thông suốt, nối liền hậu phương với tiền tuyến lớn miền Nam. Sự ra đời và hoạt động của Đảng bộ GTVT TW gắn liền với thời kỳ oanh liệt của dân tộc chống chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của giặc Mỹ. Cũng là thời kỳ mà ngành GTVT phát huy cao nhất truyền thống “Dũng cảm, thông minh, sáng tạo” đã được Quốc hội và Chính phủ ghi nhận, cùng với quân đội và nhân dân ta dọc các tuyến đường, dòng sông, những nơi có cây cầu, bến phà, hải cảng... đã chịu đựng hy sinh và tổn thất to lớn, đóng góp sức người, sức của với tinh thần “xe chưa qua, nhà không tiếc”.

 

Toàn ngành với phương châm “4 trước” (dự kiến âm mưu, biện pháp đối phó, chuẩn bị vật tư và nhân lực, tranh thủ thi công trước); với khẩu hiệu “Địch phá, ta sửa ta đi. Địch lại phá, ta lại sửa ta đi”, tiến lên phá thế độc tuyến để “Địch phá, ta cứ đi”. Biết bao tấm gương dũng cảm, hy sinh vì sự sống của con đường ra tiền tuyến như 10 cô gái TNXP ở ngã ba Đồng Lộc; 13 TNXP ở trọng điểm Truông Bồn; các đơn vị nạo vét và vận tải thuyền nan trên kênh đào Nhà Lê; đoàn xe đạp thồ Lam Sơn; lực lượng bảo đảm giao thông đường bộ và đường gòong trên các tuyến khu IV; lực lượng mở các tuyến tránh, đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh; anh em lái xe, lái tàu... Lực lượng làm giao thông vận tải thời chiến hết sức gian khổ và sẵn sàng hy sinh, song với tinh thần lạc quan, yêu đời “Tiếng hát át tiếng bom”. Đúng như Bộ trưởng, Bí thư Đảng ủy GTVT TW đã từng viết: “Bộ đội chiến đấu với địch có thể di chuyển trận địa rất cơ động và trong tay có vũ khí để đánh trả, tự vệ. Nhưng anh chị em làm GTVT thì chỉ có hai bày tay không trong khi cầu, đường, phà, bến thì phơi bày ra đó, lại ở cố định một chỗ. “Vũ khí” của những người làm GTVT chỉ là tinh thần dũng cảm, ngoan cường, thông minh, sáng tạo”. Năm 1968, địch ngừng ném bom từ vĩ tuyến 20 trở ra, thực chất là tập trung lực lượng không quân thực hiện ý đồ bẻ gẫy bằng được “vùng cán soong” từ Nghệ An trở vào. Trước tình hình đó, tháng 8/1968 Trung ương thành lập Bộ Tư lệnh bảo đảm GTVT Khu VI do Bộ trưởng, Bí thư Đảng ủy GTVT TW Phan Trọng Tuệ làm Tư lệnh trưởng, tướng Đinh Đức Thiện và tướng Lê Quang Hòa làm Phó Tư lệnh. Đảng ủy GTVT TW và Bộ GTVT chỉ thị “Phải phát huy mạnh và tăng cường chỉ đạo vận tải ôtô”, ưu tiên dồn lực lượng cho chiến trường Khu IV. Đến ngày 01/11/1968, Mỹ buộc phải tuyên bố ngừng ném bom miền Bắc và chấp nhận ngồi vào đàm phán. Tranh thủ thời cơ đó, chỉ sau 24 giờ các tuyến đường bộ bắc xong cầu phao, có ca nô và phà ở các điểm vượt sông, QL1A thông tuyến vào đến Vĩnh Linh. Cũng chỉ sau 3 ngày, đường sắt thông tuyến, ôtô ray kéo đoàn goòng vào tới Vĩnh Linh. Vận tải biển mở chiến dịch vận tải VT5,...

 

Nhưng không được bao lâu, ngày 01/4/1969 Tổng thống Mỹ Giôn- xơn đã tuyên bố ném bom trở lại hạn chế từ vĩ tuyến 20 trở vào, song tập trung đánh phá khốc liệt hơn vào GTVT. Đến ngày 06/4/1972, theo lệnh của Tổng thống Ních-xơn, Mỹ đã dùng máy bay B52 ném bom TP. Hải Phòng và khu vực kho xăng Đức Giang (Hà Nội), rồi “leo thang” chiến tranh đánh phá trên toàn miền Bắc. Ngày 9/5/1972, Ních- xơn đích thân ra lệnh thực hiện chiến dịch thả thủy lôi lớn nhất trong chiến tranh phá hoại phong tỏa đường biển miền Bắc. Rồi cuối năm 1972, Mỹ tiến hành cuộc tập kích chiến lược bằng pháo đài bay B52 vào Hà Nội, Hải Phòng và nhiều khu vực ở miền Bắc, hòng đưa “Bắc Việt Nam trở lại thời kỳ đồ đá” và giành thế mạnh tại bàn đàm phán ở Hội nghị Paris...

 

Thế nhưng, với ý chí “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” và khát vọng thống nhất Tổ quốc, chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” trong 12 ngày đêm cuối năm 1972 buộc Mỹ phải chính thức ký Hiệp định Paris. Rồi GTVT khẩn trương khôi phục, hàn gắn vết thương nặng nề sau chiến tranh, tiếp tục phục vụ chiến dịch Tây Nguyên, giải phóng hoàn toàn miền Nam để có ngày vui đại thắng 30/4/1975 và tiếp tục phục vụ cuộc chiến đấu của quân và dân ta ở biên giới Tây - Nam và biên giới phía Bắc,... Trong thời kỳ này, năm 1974 đến 1976, Bộ trưởng Phan Trọng Tuệ được bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng Chính phủ, Trung ương Đảng quyết định Bộ trưởng Dương Bạch Liên làm Quyền Bí thư Đảng ủy GTVT TW.

 

* HOÀN THÀNH SỨ MỆNH VẺ VANG

 

Đảng bộ GTVT TW sau hơn 10 năm hoạt động đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử hết sức vẻ vang trong thời chiến. Tháng 6/1977, Trung ương Đảng ra quyết định giải thể Đảng bộ GTVT TW và thành lập Ban cán sự đảng Bộ GTVT. Các đảng bộ trực thuộc Đảng ủy GTVT TW được chuyển giao về trực thuộc cấp ủy địa phương nơi cơ quan, đơn vị đóng trụ sở. Chỉ có Đảng bộ Tổng cục Đường sắt Việt Nam là chuyển về trực thuộc Ban Bí thư TW Đảng. Công đoàn GTVT TW được đổi tên thành Công đoàn GTVT Việt Nam tiếp tục trực thuộc Tổng Công đoàn Việt Nam. Đoàn TN GTVT TW được đổi tên là Đoàn TNCSHCM ngành GTVT...

 

Những năm tháng kháng chiến chống xâm lược, giải phóng và bảo vệ đất nước của ngành GTVT dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy GTVT TW do Bộ trưởng kiêm Bí thư Đảng ủy Phan Trọng Tuệ đứng đầu là thời kỳ hết sức oanh liệt, dũng cảm, đầy hy sinh, với những sáng tạo và kỳ tích độc đáo mà kẻ thù cũng phải kinh ngạc và nể phục. Để ghi nhận, Đảng và Nhà nước ta đã tặng thưởng Huân chương Sao vàng cho ngành GTVT (1995); truy tặng Huân chương Sao vàng cho nguyên Bộ trưởng, Bí thư Đảng ủy GTVT TW Phan Trọng Tuệ (2007) - người lãnh đạo tài năng và đức độ được toàn ngành tôn kính, tin cậy và gần gũi như người anh cả của thời kỳ chống Mỹ cứu nước.

 

Nguồn:

NGÔ ĐỨC NGUYÊN

Nguyên Bí thứ Đảng ủy Cơ quan Bộ 

Nguyên Ủy viên Ban cán sự đảng Bộ GTVT