Chậm quyết toán, Ban quản lý dự án mất việc
Các Ban Quản lý dự án của Bộ GTVT nếu có từ 3 dự án trở lên chậm quyết toán sẽ không được giao dự án mới, người đứng đầu đơn vị cũng bị xử lý trách nhiệm cá nhân... Đây là những quy định mới nhất trong Chỉ thị 14 vừa được Bộ trưởng Đinh La Thăng ban hành.
1001 lý do “nợ” quyết toán
Chậm quyết toán gần như trở thành căn bệnh nan y đối với các dự án (DA), đặc biệt là DA giao thông trong nhiều năm qua. Gần như chủ đầu tư, Ban QLDA nào cũng còn “nợ” một vài, thậm chí cả chục công trình chưa quyết toán. Nhiều công trình trọng điểm, đã đưa vào khai thác từ lâu nhưng quyết toán vẫn chưa hoàn tất. Trong đó có: Cầu Thanh Trì, Vĩnh Tuy, Vành đai 3 Hà Nội, Láng - Hòa Lạc…
Để bào chữa cho việc chậm trễ này, có thể kể ra 1001 lý do. Chủ đầu tư đổ lỗi nhà thầu, nhà thầu lại nói tư vấn, tư vấn vin vào cơ chế. Trao đổi với PV Báo Giao thông, Tiến sỹ Nguyễn Ngọc Long - Phó Chủ tịch Hội KHKT Cầu đường VN, cho rằng “căn bệnh” chậm quyết toán khởi phát từ 3 nhóm nguyên nhân chính.
Thứ nhất do thủ tục, hồ sơ hoàn công chậm trễ. Trách nhiệm này trước hết thuộc về nhà thầu. Có thể do năng lực, bộ máy yếu kém, hoặc chưa có sự quan tâm đúng mức đến công tác này. Khi thủ tục hoàn công nhà thầu đã hoàn thành mà công trình vẫn không quyết toán được thì lỗi thuộc chủ đầu tư. Thời gian qua, nhiều chủ đầu tư chỉ thích làm DA mới, hoặc chăm chú tổ chức thi công, còn quyết toán lơ là, không đốc thúc nhà thầu hoàn thiện.
Thứ hai là công tác thanh toán rất chậm. Lẽ ra làm xong đến đâu phải thanh toán hết đến đấy. Tuy nhiên, phần do thiếu vốn, nhất là vừa qua lại đình hoãn, giãn tiến độ hàng loạt, các công trình được thi công cũng cầm chừng, nên tình trạng nhà thầu đã làm, có khối lượng mà không được thanh toán diễn ra tràn lan. Phần nữa cũng do cơ chế, chính sách, thủ tục thanh toán còn quá phức tạp. Điển hình của tình trạng này có thể kể đến cầu Vĩnh Tuy, hầu hết nhà thầu lớn của Bộ GTVT còn đang bị đọng lại một số tiền rất lớn.
Một yếu tố nữa phải kể đến là chậm trễ trong GPMB. Việc quyết toán GPMB vài năm vẫn bùng nhùng đủ thứ chuyện luôn là nỗi lo thường trực của nhiều chủ đầu tư.
Đồng tình với nhận định trên, ông Phạm Ngọc Biên - Phó Tổng giám đốc Ban QLDA 6 cho biết, chậm quyết toán trách nhiệm trước hết thuộc về các chủ đầu tư là điều không phải bàn cãi. Tuy nhiên, các cơ chế chính sách liên quan cũng còn nhiều bất cập. Ví dụ, Bộ Tài chính quy định cơ quan nào duyệt quyết toán thì phải chịu toàn bộ trách nhiệm về kết quả đã duyệt đó. Điều này khiến các cơ quan duyệt quyết toán thường không sử dụng kết quả của kiểm toán đã làm trước đó mà làm lại từ đầu. Việc làm này vừa lãng phí, vừa tốn thời gian - ông Biên nói.
Xử lý mạnh tay với đơn vị, cá nhân chậm quyết toán
Trước vấn nạn chậm quyết toán, mới đây, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng đã ký ban hành Chỉ thị số 14 yêu cầu tăng cường công tác quyết toán vốn đầu tư XDCB hoàn thành thuộc nguồn vốn Nhà nước. Bộ trưởng yêu cầu các chủ đầu tư, Ban QLDA, các nhà thầu phải thực hiện nghiêm túc công tác quyết toán vốn đầu tư DA hoàn thành tại đơn vị mình, chịu trách nhiệm và quản lý tốt hồ sơ, số liệu quyết toán.
Đáng chú ý là những biện pháp rất quyết liệt được đưa ra trong Chỉ thị này. Các chủ đầu tư, Ban QLDA có từ 3 DA trở lên vi phạm quy định về thời gian lập báo cáo quyết toán chậm hơn 6 tháng, Bộ GTVT sẽ xem xét không giao quản lý DA mới. Các đơn vị này nếu không hoàn thành kế hoạch, lập báo cáo quyết toán vốn đầu tư trình cấp có thẩm quyền thẩm tra, phê duyệt, cũng sẽ bị xử lý trách nhiệm của cá nhân người đứng đầu đơn vị và coi đây là tiêu chí quan trọng đánh giá việc hoàn thành nhiệm vụ trong năm.
Ông Vũ Xuân Hòa - Tổng giám đốc Ban QLDA Thăng Long nhận định những quy định mới và hết sức “khắc nghiệt” này chắc chắn sẽ tác động mạnh đến các chủ thể và cơ quan liên quan, từ đó đẩy nhanh được tiến độ quyết toán. “Ngay với Ban Thăng Long, lúc này cũng đang dốc sức để quyết toán xong DA cầu Thanh Trì, đường Vành đai 3 vào cuối năm nay” - ông Hòa nói.