Rượu giả tình thật
Để nuôi dạy năm anh em chúng tôi, bố chưa bao giờ tổ chức ăn mừng sinh nhật. - Chờ bố sáu mươi tuổi, nhất định phải tổ chức ăn mừng thật linh đình vui vẻ! Năm anh em chúng tôi đã từng nói với bố như thế.
Đến lúc đó, tôi nhất định sẽ mua hai chai rượu ngon Ngũ Lương Dịch! Tôi nói như thề. Khi ấy tôi vừa tốt nghiệp đại học, tuy còn nghèo nhưng đang hăng máu.
Nào ngờ từ đó trở đi, lương không tăng, vật giá cứ leo thang. Do lấy vợ cộng thêm việc bị điều động công tác xa, tôi phải tằn tiện chia một đồng thành hai để tiêu. Vậy mà vẫn nợ đầm nợ đìa, giật chỗ này vay chỗ khác. Đến khi bố bước sang tuổi bảy mươi, tôi vẫn thấy mình khó mua nổi Ngũ Lương Dịch.
Bố tôi mắc bệnh sưng phổi, sức khỏe mỗi ngày một sa sút, nếu như không thực hiện lời hứa, tôi lo cơ hội sẽ càng ngày càng ít. Do đó tôi lo buồn đến đau đầu nhức óc về việc mua rượu.
May mà ông Trời không rấp hết lối đi của con người. Đi công tác xa nơi thành phố, tôi đã vô tình nhìn thấy Cục Công thương xử lý số rượu Ngũ Lương Dịch giả bị thu hồi, đem bán trên hè phố với giá rẻ, hai mươi đồng một chai. Không hề do dự, tôi mua hẳn hai chai.
Trông thấy rượu, đầu tiên tôi mừng rỡ, sau lại tiếc vì rượu giả.
Rượu giả nhưng tình thật! Hơn nữa, hiện giờ liệu có mấy người được uống Ngũ Lương Dịch chính hiệu. Có đến một nửa tự an ủi bản thân.
Vợ tôi nói: "Ôi, em cứ cảm thấy có chút gì không ổn".
Tôi bảo:
- Bố không phải người ngoài, coi như biết rượu giả cũng sẽ không kì kèo so bì. Chờ sau này có tiền ta sẽ hiếu kính bố nhiều hơn là được.
Ngày bố bảy mươi tuổi, bà con họ hàng xa láng giềng gần kéo đến chúc mừng ngồi chật sân, náo nhiệt vô cùng. Bố tươi tỉnh phấn khởi. Tôi đem biếu bố hai chai Ngũ Lương Dịch, bố càng hớn hở. Khách khứa ai cũng khen bố hạnh phúc, có người con trai hiếu thảo công tác mãi tít trên thành phố!
Tôi chỉ biết cười ngây ngô, im thin thít.
Ăn cơm trưa xong, tôi và vợ đều phải về phố huyện. Khi đi, bố cầm hai chai Ngũ Lương Dịch, khẽ bảo:
- Con đem đi, giữ để dùng khi có việc cần nhờ người ta giúp đỡ!
- Ơ! Con mua riêng cho bố kia mà. Bố vất vả già nửa cuộc đời, hãy nếm thử xem mùi vị quốc tửu thế nào. Có việc cần nhờ cậy ai con sẽ mua - Tôi vênh mặt lên nói.
- Rượu quý thế này bố có muốn uống cũng không uống nổi. Bố ngày ngày uống chút cuốc lủi cũng thỏa mãn rồi. Hơn nữa rượu cuốc lủi chỉ có mấy đồng nửa chai, vả cũng đã uống quen. Uống loại ngon cũng bất tiện - Bố cười khà khà nói.
Mẹ cười trách chúng tôi:
- Các con có lòng hiếu thảo là đủ rồi. Cứ gì phải vung tay quá trán.
Bố giục: "Con cầm đi!".
Tôi nhất quyết không cầm.
- Rượu giả đấy ông ạ! - Thằng con trai tôi ở bên bỗng nói to, nom dáng nó đầy vẻ khó chịu.
Tôi vừa bực vừa giận, tát con bốp bốp hai cái liền, trong lòng hối hận, lẽ ra không nên nói với vợ rượu giả trước mặt con trai.
Bố ngẩn người, sau đó cầm chai rượu lắc lắc mấy cái, dốc ngược chai xuống một lúc rồi bảo:
- Bậy nào! Đây là rượu thật, bọt mịn ổn định!
Bố lại nói, vẻ mặt vẫn vui mừng: "Con đã không cầm, thì bố giữ lại uống!".
Tôi và vợ thở phào nhẹ nhõm.
Sau khi trở về thành phố, tôi vay một ít tiền gửi cho bố và viết thư nói rõ tất cả.
Ít lâu sau, tôi nhận được một giấy báo lĩnh tiền. Tiền bố tôi gửi, còn kèm một bức thư. Trong thư bố viết: "Rượu đó là rượu giả. Khi đi bộ đội, bố đã học cách giám định Ngũ Lương Dịch. Nhưng lúc ấy trước mặt đông người, bố không tiện nói. Song mùi vị vẫn tốt. Ở thành phố uống nước cũng mất tiền. Từ nay trở đi con không cần gửi tiền cho gia đình nữa. Lên núi nào hát bài ấy, phải sống y như người thành phố, không nên để người thành phố chê cười con ạ. Bố sống nghèo đã quen, có tiền không tiền cũng thế. Mà này, cháu nó còn bé, con không nên ra đòn quá tay. Có thì giờ hãy năng về thăm bố mẹ con nhé!".
Đọc xong thư, tôi không kìm nổi, nước mắt chảy đầm đìa
Vũ Công Hoan (dịch)