Trong Dự án đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội, trạm trung chuyển xe buýt Cầu Giấy sẽ xây ga
nổi nhưng hiện tại vẫn "án binh bất động"
Mặt bằng đã chậm, thi công lại ì ạch
Cuối tháng 9/2010, Hà Nội chính thức khởi công dự án tuyến đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội. Công trình trị giá tỷ đô này (dự kiến hoàn thành năm 2015) được kỳ vọng sẽ hỗ trợ đắc lực cho hệ thống giao thông của Thủ đô, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, giảm ùn tắc và TNGT.
Tuyến đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội có tổng chiều dài tuyến chính là 12,5km, trong đó phần đường sắt trên cao dài 8,5km và phần đi ngầm dài 4km. Các ga ngầm được thiết kế hiện đại, có thang máy và thang cuốn, thông gió, thoát nước, báo cháy tự động... Chiều rộng đường ray là 1,435m, tốc độ trung bình của tàu là 37km/h. Vận tốc lớn nhất của tàu lên tới 80km/h. Thời gian đi từ đầu đến cuối tuyến chỉ mất chưa đến 20 phút, kể cả thời gian dừng đón, trả khách.
Tuy nhiên, những hào hứng ban đầu về một tuyến đường sắt hiện đại với 4km đi ngầm và 8,5km đi nổi đã nhanh chóng bị dập tắt khi gần 3 năm sau khi khởi công, dự án gần như vẫn “án binh bất động”.
Nguyên nhân của sự chậm trễ này, theo Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội là do giải phóng mặt bằng và thi công chậm chạp tại các gói thầu chính. Tại Gói thầu số 1, huyện Từ Liêm mới phê duyệt được 42/143 phương án ở khu vực đường dẫn - depot, đa số hộ dân chưa đồng tình với phương án được duyệt. Tình hình tại các Gói thầu số 2 và số 4 cũng không mấy khả quan. Cụ thể, Gói thầu số 2 (các ga trên cao) hiện vẫn đang tạm dừng do tư vấn Systra dừng dịch vụ từ 20/1/2014. Gói thầu số 4 (hạ tầng kỹ thuật depot) các hạng mục còn lại chưa giải phóng mặt bằng chiếm 13% diện tích (khoảng 1,3ha) chưa triển khai thi công được.
Sẽ thanh tra nếu tiếp tục bị đình trệ
Dù thời gian hoàn thành dự án đã phải lùi đến cuối năm 2017 thay vì 2015 như ban đầu, song theo rà soát của Tư vấn Systra (Pháp), thời gian hoàn thiện dự kiến sẽ phải kéo dài đến hết tháng 11/2018. Đáng nói hơn, việc kéo lùi thời gian thực hiện khiến giá của hợp đồng điều chỉnh lớn hơn giá trị đã được phê duyệt, đồng thời tư vấn cũng đòi bồi hoàn gần 3 triệu euro.
“Hợp đồng với Systra (có giá trị hơn 22 triệu euro) đã hết hạn từ ngày 10/11/2013. Hiện chúng tôi đang thương thảo với Systra để gia hạn thời gian hợp đồng đến hết tháng 11/2018. Khoản tiền hơn 43 triệu euro (lớn hơn tổng mức đầu tư đã được thành phố phê duyệt trước đó tới hơn 9,4 triệu euro) mà Tư vấn Systra đề xuất đang được Viện Kinh tế xây dựng - Bộ Xây dựng thẩm tra”- Trưởng ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội Nguyễn Quang Mạnh cho biết.
Với khoản bồi hoàn gần 3 triệu euro, ông Mạnh khẳng định theo thẩm tra của Ban quản lý, giá trị chênh lệch do điều chỉnh hợp đồng trọn gói tăng khoảng 1,3 triệu euro (giá trị bồi hoàn do kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng là 458.000 euro). Cũng theo ông Mạnh, đơn giá bồi hoàn gồm chi phí cho chuyên gia nước ngoài gồm thuê văn phòng, đi lại… không được tính vào đơn giá tiền lương đã xác định ngay từ đầu trong hợp đồng.
Liên quan đến sự chậm chạp về tiến độ dự án, Chủ tịch TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo cho rằng “do là tuyến thí điểm nên thiếu kinh nghiệm triển khai”. Tuy nhiên, người đứng đầu thành phố cũng thừa nhận, nguyên nhân chủ quan là sự chỉ đạo và phối hợp thiếu quyết liệt, chặt chẽ, nhất là quan hệ với tư vấn nước ngoài.
Ông Thảo cũng yêu cầu Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị ký hợp đồng gia hạn với Tư vấn Systra ngay đầu tháng 3 để có thể sớm tiếp tục triển khai dự án. “Nếu dự án tiếp tục bị đình trệ, thành phố sẽ thanh tra công vụ tại các đơn vị liên quan” - ông Thảo nói.