Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa đưa ra các phương án di dời cầu Long Biên về phía thượng lưu để bảo tồn cây cầu hơn 100 năm tuổi này, đồng thời xây dựng cầu đường sắt mới vượt sông Hồng trên tim cầu cũ.
Theo Bộ GTVT, cuối tháng 10/2013 UBND TP Hà Nội có văn bản gửi Bộ GTVT đề nghị chỉ đạo chủ đầu tư là Tổng Công ty đường sắt Việt Nam nghiên cứu phương án vị trí cầu đường sắt vượt sông Hồng trùng với cầu Long Biên hiện có, hướng tuyến 2 đầu cầu trùng với hướng tuyến đường sắt hiện có và xây dựng cầu đường sắt cho dự án đường sắt đô thị số 1 đồng bộ với dự án tôn tạo cầu Long Biên
Qua khảo sát, nghiên cứu và đánh giá tổng thể, Bộ GTVT đưa ra 3 phương án vị trí cầu vượt sống Hồng thuộc Dự án Xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội (tuyến số 1), giai đoạn I. Cụ thể như sau:
Phương án 1: Di dời 9 nhịp đầu cầu Hà Nội về phía thượng lưu cách tim cầu cũ 85m để bảo tồn. Xây dựng cầu mới tại vị trí tim cầu hiện tại.
Với phương án 1, cầu Long Biên cũ sẽ được bảo tồn dạng bảo tàng. Cầu sẽ được gia cố, sửa chữa (nguyên bản) để khai thác đường bộ 2 bên cầu phục vụ cho nhu cầu du lịch bãi giữa sông Hồng, đường sắt ở giữa sẽ đặt đầu máy để làm bảo tàng lưu giữ nét cổ kính xưa của cầu Long Biên - Hà Nội.
Cầu Long Biên - một trong những biểu tượng của Thủ đô Hà Nội
Xây dựng mố, trụ mô mới phỏng hình dạng mố trụ cũ cách tim cầu cũ 85m về phía thượng lưu, di dời cầu cũ vào vị trí mố trụ trên (các kết cấu phần dưới được xây dựng mô phỏng hình dạng như cũ nhưng kết cấu phù hợp với công năng mới để tránh láng phí).
Xây dựng 2 trận địa pháo phòng không cao 11,5m trên bãi cát nổi giữa sông Hồng (bãi giữa sông Hồng) và đặt ụ pháo để mô phỏng về lịch sử hào hùng của người Hà Nội trong 12 ngày đêm trận chiến Điện Biên Phủ trên không năm 1972.
Trong phương án này, cầu đường sắt mới vượt sông Hồng sẽ có kết cấu hiện đại, phù hợp với xu thế phát triển công nghệ, kỹ thuật xây dựng cầu của thế kỷ 21. Cầu dùng cho cả đường sắt và đường bộ gồm đường sắt đôi chạy giữa, hai bên cánh gà dành cho đường ô tô (xe buýt), xe máy và xe thô sơ.
Dự kiến sẽ tốn khoảng 867 tỷ đồng để giải phóng mặt bằng và việc xây dựng cầu mới 7.982 tỷ đồng.
Phương án 2: Dỡ cầu Long Biên cũ và xây cầu mới tại vị trí tim cầu hiện tại với kết cấu nhịp dàn thép và hình dáng tương tự với thiết kế ban đầu của cầu Long Biên. Tức là cầu cũ sẽ được bảo tồn sống theo quan điểm bảo tồn và phát triển.
Xây dựng cầu mới có hình dáng tương tự cầu cũ nhưng công năng thay đổi và công trình vẫn khai thác theo nhu cầu phát triển giao thông đô thị. Cầu mới được xây dựng tại vị trí tim cầu hiện tại có kết cấu nhịp dàn thép tương tự của cầu Long Biên hiện nay như thiết kế ban đầu năm 1902.
Cầu mới được dùng cho cả đường sắt, đường bộ (đường sắt đôi chạy ở giữa, ô tô, xe máy, xe thô sơ đi hai bên cánh gà).
Theo phương án này Phương án này cần khoảng 867 tỷ đồng giải phóng mặt bằng và cần 9.094 tỷ đồng để xây dựng.
Phương án 3: Xây dựng cầu mới có một phần vị trí tại tim cầu hiện tại, giữ nguyên các nhịp cầu cũ để bảo tồn.
Theo đó, các nhịp cầu mới đầu phía Gia Lâm sẽ đi trùng tim cầu hiện tại do các nhịp cầu phía này đã bị bom Mỹ đánh hỏng nên không có khả năng bảo tồn; đầu phía Hà Nội sẽ xây các nhịp cách tim cầu hiện tại khoảng 30m về phía thượng lưu để tránh xâm phạm đến cầu Long Biên hiện tại.
Phương án này sẽ giữ lại 9 nhịp cầu còn nguyên bản phía Hà Nội để bảo tồn mang tính nguyên bản, nghĩa là giữ nguyên cầu cũ không thay đổi vị trí và kết cấu. Sẽ cần đến 989 tỷ đồng giải phóng mặt bằng và cần 9.389 tỷ đồng xây dựng cầu.
Theo Bộ GTVT, cả 3 phương án nêu trên diện tích chiếm dụng đất của dự án khoảng hơn 60.000m2 và di dời hơn 600 nhà dân. Trên cơ sở so sánh cách phương án, Bộ GTVT cho rằng phương án 1 có ưu điểm vượt trội về kinh tế, kỹ thuật, kiến trúc và bảo tồn cầu Long Biên cũ cũng như về giải phóng mặt bằng.
Bộ GTVT đề nghị UBND TP Hà Nội và các Bộ, ngành xem xét, có ý kiến thống nhất phương án lựa chọn làm cơ sở để Bộ GTVT chỉ đạo Đường sắt Việt Nam tiếp tục triển khai các bước tiếp theo.