Cục trưởng Trần Xuân Sanh báo cáo tại cuộc họp
Theo Báo cáo của Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông (QLXD), hiện tại có nhiều loại quy hoạch khác nhau được quy định trong các văn bản Luật (quy hoạch tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội; quy hoạch ngành; quy hoạch xây dựng trong Luật Xây dụng; quy hoạch đô thị trong Luật Quy hoạch đô thị; quy hoạch sử dụng đất trong Luật Đất đai và các Bộ luật chuyên ngành như: Luật Giao thông đường bộ, đường sắt, hàng hải...). Như vậy, đối với một dự án đầu tư xây dựng giao thông bị chi phối bởi nhiều loại quy hoạch nêu trên, đồng thời còn phụ thuộc vào quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất tại địa phương trong khi các loại quy hoạch này do nhiều cơ quan quản lý nên chưa đồng bộ, thống nhất.
Đồng thời, các quy hoạch giao thông thường mang tính tổng thể nên mặc dù đã được thỏa thuận về quy hoạch với địa phương nhưng khi triển khai lập dự án đầu tư (DADT), thiết kế cơ sở (TKCS) vẫn còn nhiều bất cập. Việc phải thỏa thuận với địa phương trong bước lập DADT, TKCS theo các qui định nêu trên thường làm chậm tiến độ thực hiện dự án và đặc biệt làm phát sinh kinh phí do các địa phương thường yêu cầu bổ sung thêm cầu, cống, nút giao... với qui mô lớn hơn so với nhu cầu thực tế. Bên cạnh đó, các tiêu chuẩn Ngành và quy chuẩn thiết kế hiện nay chưa quy định cứng các nội dung như: khi thiết kế nút giao bắt buộc đường cấp thấp phải vượt trên đường cấp cao; quy định khoảng cách tối thiểu giữa các hầm chui; quy định bắt buộc phải tổ chức giao thông bằng hệ thống đường gom và cầu vượt khi cẳt qua đường cao tốc... mà mới dừng ở mức độ “khuyến cáo” nên địa phương thường yêu cầu xây dựng nhiều nút giao, hầm chui làm nền đường phải đắp cao, gây phát sinh kinh phí.
Về rà soát, điều chỉnh, bổ sung định mức, Cục QLXD cho biết, quá trình rà soát, điều chỉnh định mức xây dựng đã phát hiện vẫn còn các đinh mức được xây dựng trên cơ sở công nghệ, thiết bị lạc hậu với năng suất thấp, chưa theo kịp những thay đổi mới về thiết bị, công nghệ thi công xây dựng công trình. Tuy nhiên, thời gian qua, do không bố trí được kinh phí để lập đề án riêng cho công tác xây dựng, điều chỉnh định mức, nên chủ yếu sử dụng phương pháp thực hiện trực tiếp tại các công trình, dự án đang triển khai thi công, do vậy tiến độ thực hiện xây dựng điều chỉnh định mức chậm so với kế hoạch.
Ngoài ra, báo cáo của Cục QLXD cũng cho biết mặc dù Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn đã có các quy định về sử dụng kết quả đánh giá, xếp hạng Tư vấn, Nhà thầu xây lắp trong công tác lựa chọn các đơn vị tham gia dự án, tuy nhiên, đến nay, Bộ KH&ĐT chưa xây dựng được hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Bộ Xây dựng, các Sở Xây dựng chưa xây dựng, hoàn chỉnh trang thông tin điện tử để công bố điều kiện năng lực của tổ chức, cá nhân hoạt động xây dựng, đảm bảo đủ cơ sở áp dụng trong lựa chọn tổ chức, cá nhân tham gia dự án đầu tư xây dựng.
Theo quy định tại Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn, Bộ GTVT khồng được giao thẩm quyền quy định và công bô thông tin năng lực nhà thầu mà do Bộ KH&ĐT, Bộ Xây dựng và Sở Xây dựng địa phương thực hiện. Chính vì lý do đó các quy định đánh giá kết quả thực hiện nhà thầu, xếp hạng tổ chức tư vấn của Bộ mới chỉ được ban hành dưới dạng văn bản hành chính và chỉ mới khuyến khích các chủ đầu tư, Ban QLDA cơ quan, đơn vị tham khảo áp dụng trong quá trình lựa chọn nhà thầu mà chưa mang tính chất bắt buộc.
Tại cuộc họp, các đại biểu đã trao đổi về cơ quan đầu mối quản lý TKCS và TKKT, trách nhiệm của người thẩm tra thiết kế, việc áp dụng các tiêu chuẩn thiết kế, xây dựng định mức, công tác thỏa thuận với người dân địa phương khi xây dựng các công trình giao thông.
Phát biểu kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Đinh La Thăng nhấn mạnh, với mục đích là làm sao phải quản lý được chặt chẽ về tiến độ và chất lượng công trình cũng như suất đầu tư đúng luật và phù hợp với tinh thần của nền kinh tế thị trường, đó là cùng một đồng tiền làm sao phải xây được nhiều cầu, nhiều đường hơn nhưng vẫn đảm bảo đúng luật, đúng tiêu chuẩn thiết kế, đảm bảo chất lượng, tiết kiệm và hiệu quả, do vậy trong phạm vi thẩm quyền của Bộ, các cơ quan tham mưu phải xây dựng các văn bản quy định cụ thể phù hợp với đặc thù của ngành GTVT để quản lý chặt về chất lượng tiến độ với những chế tài cụ thể.
Bộ trưởng cũng yêu cầu Cục QLXD tiếp thu toàn bộ các ý kiến góp ý tại cuộc họp cũng như các văn bản góp ý của các cơ quan đơn vị liên quan đến văn bản quy phạm pháp luật, TKCS, TKKT, cấp thẩm định... để báo cáo, trình Ban Cán sự đảng Bộ xem xét quyết định, làm sao văn bản phải quy định rõ được trách nhiệm cụ thể của cơ quan thực hiện cũng như cơ quan giám sát đối với chất lượng công trình. Bên cạnh đó vấn đề tiêu chuẩn, quy chuẩn cũng phải rà soát, việc áp dụng cần tránh máy móc cho phù hợp với điều kiện thực tế và phải có quy định rõ chứ không chỉ dừng ở lời khuyên. Vấn đề thỏa thuận với địa phương cũng phải được quy định rõ về trình tự thủ tục phê duyệt đầu tư.Ngoài ra Bộ trưởng cũng yêu cầu rà soát lại thành phần hội đồng thẩm định thiết kế và gắn trách nhiệm cụ thể với người thẩm định.
Cuối cùng với mục tiêu cuối cùng là đảm bảo tiến độ, chất lượng và hạ được suất đầu tư công trình, Bộ trưởng yêu cầu Cục QLXD cố gắng trong quý 1/2015 hoàn thành hệ thống các quy định liên quan đến các vấn đề này để đưa vào thực hiện.