Tập trung đẩy nhanh tiến độ các dự án đường sắt đô thị

Bộ trưởng Đinh La Thăng làm việc với lãnh đạo TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và

các Bộ, ngành liên quan về tiến độ các dự án ĐSĐT

Tập trung làm rõ nguyên nhân việc điều chỉnh tổng mức đầu tư và chậm tiến độ các dự án ĐSĐT

Báo cáo tại buổi làm việc, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch đầu tư Nguyễn Hoằng cho biết: Tại Hà Nội, theo Quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt sẽ có 08 tuyến ĐSĐT với tổng chiều dài khoảng 305km. Hiện nay đang triển khai 04 dự án, với tổng chiều dài 58,5km. Trong đó, Bộ GTVT làm chủ đầu tư 02 dự án (tuyến Cát Linh - Hà Đông và tuyến đường sắt số 1); UBND TP. Hà Nội làm chủ đầu tư 02 dự án (tuyến đường sắt số 2 và số 3).

Tại TP. Hồ Chí Minh theo quy hoạch Thủ tướng Chính phủ phê duyệt sẽ có 08 tuyến ĐSĐT với tổng chiều dài khoảng 172,6km. Hiện nay, đang triển khai 02 dự án, với tổng chiều dài 31km do UBND TP. Hồ Chí Minh làm chủ đầu tư.

Theo ông Hoằng, các dự án đường sắt chủ yếu được đầu tư bằng vốn ODA, có quy mô dự án và tổng mức đầu tư lớn, công tác giải phóng mặt bằng phức tạp nên gặp nhiều khó khăn trong triển khai dự án, dẫn đến phải điều chỉnh tổng mức đầu tư, điều chỉnh tiến độ thực hiện.

“Hầu hết các dự án ĐSĐT đều phải điều chỉnh dự án với tổng mức đầu tư tăng so với ban đầu. Nguyên nhân chủ yếu do cơ chế chính sách, những biến động về tiền lương, về giá vật liệu, về tỷ giá ngoại hối; các dự án ĐSĐT có tính chất kỹ thuật phức tạp, nội dung trong hồ sơ lập dự án chưa phù hợp hoặc thiếu cả về giải pháp kỹ thuật, về khối lượng; dự án được thực hiện trên địa bàn trung tâm của TP. Hà Nội và TP.HCM, công tác giải phóng mặt, tái định cư gặp nhiều vướng mắc, khó khăn làm tăng chi phí giải phóng mặt bằng ảnh hướng đến tổng mức đầu tư của dự án; công trình ĐSĐT còn mới đối với Việt Nam, công nghệ và thiết bị đều mới, nhiều vật tư chuyên dụng khó đánh giá kiểm soát về giá" - ông Hoằng đánh giá.

Về tiến độ thực hiện, các dự án hầu hết đều chậm so với dự kiến. Nguyên nhân chủ yếu do các dự án đi qua nhiều tuyến phố trung tâm nên gặp nhiều khó khăn trong khâu lập, điều chỉnh chỉ giới, thỏa thuận quy hoạch và kiến trúc cũng như công tác giải phóng mặt bằng; các quy định về đầu tư theo pháp luật của Việt Nam có sự khác biệt so với các quy định của các nhà tài trợ nên mất nhiều thời gian xin ý kiến chấp thuận của Nhà tài trợ về các nội dung có liên quan.

Đối với việc lựa chọn công nghệ, thiết bị và lựa chọn nhà thầu cho dự án, ông Hoằng cho biết, do các dự án ĐSĐT đều là dự án lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam, về cơ bản công nghệ và thiết bị của dự án đều là công nghệ tiên tiến của các nước, trang thiết bị hiện đại đảm bảo an toàn, kinh tế trong quá trình khai thác vận hành, bảo dưỡng khi đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, nguồn vốn đều sử dụng vốn vay của Chính phủ các nước nên thường bị ràng buộc điều kiện vay về xuất xứ hàng hóa.

Tại buổi làm việc, đại diện Ban Quản lý Dự án đường sắt (Bộ GTVT), Tổng công ty Đường sắt VN, Ban Quản lý Dự án đường sắt đô thị TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh có báo cáo cụ thể về tiến độ các dự án ĐSĐT; phân tích nguyên nhân làm chậm tiến độ dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư cũng như đưa ra các đề xuất, kiến nghị nhằm cùng nhau tháo gỡ khó khăn và đẩy nhanh tiến độ các dự án.

Phát biểu tại buổi làm việc, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, Ban Quản lý dự án và Chủ đầu tư cần phải có vai trò thực sự trong vấn đề quản lý tư vấn từ khảo sát, thiết kế đến hoạch định...; Bộ GTVT sẽ tập trung vào thực hiện những vấn đề trước mắt liên quan đến thể chế.

Khẳng định tầm quan trọng của việc đẩy nhanh tiến độ các tuyến ĐSĐT tại hai thành phố, Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường khẳng định, việc thực hiện ODA của các dự án đường sắt đô thị về cơ bản chuyển giao công nghệ.

“Công nghệ đó mình chưa có nên khi chuyển giao thì phía bên chuyển giao phải hướng dẫn cho mình và mình có quyền phản biện, thẩm tra, thẩm định. Trong quá trình chuyển giao công nghệ sẽ nảy sinh nhiều vấn đề. Việc tăng tổng mức đầu tư có nguyên nhân về giải quyết bài toán thời gian. Các dự án đầu tư thông thường từ 1 - 5 năm chúng ta phải kết thúc, nhưng các dự án đường sắt lại được thực hiện từ năm 2001 đến nay. Trải qua 13 năm, công nghệ cũng đã có sự thay đổi rất nhiều” - Thứ trưởng nói.

Sẽ đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thành lập Ban Chỉ đạo các Dự án đường sắt đô thị

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Đinh La Thăng cho biết, toàn bộ các dự án ĐSĐT hiện nay đều chậm tiến độ và tất cả các dự án này đều phải điều chỉnh tổng mức đầu tư. Các dự án ĐSĐT là các dự án lớn có tổng mức đầu tư cao và phải dùng vốn vay nước ngoài. Nhưng vốn vay nước ngoài hay trong nước thì cuối cùng chính người dân phải là người nộp thuế để trả. Do vậy việc quản lý chặt chẽ có hiệu quả vốn vay của nước ngoài cũng như vốn đối ứng của Chính phủ là trách nhiệm của Bộ GTVT, của các Bộ, ngành liên quan và đặc biệt là của 2 địa phương TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Phải đảm bảo tiền thuế của người dân được sử dụng có hiệu quả nhất, mang lại giá trị, lợi ích kinh tế, xã hội .

“Đây là những dự án lớn nhưng lại chưa có thông lệ ở Việt Nam; chưa có nguồn nhân lực đủ kiến thức, bản lĩnh để nghiên cứu một cách thấu đáo cũng như triển khai dự án. Cùng với đó, quá trình chuẩn bị đầu tư còn sơ sài, chưa đủ các thông số; quy trình thuận là phê duyệt chiến lược quy hoạch trước thì lại làm ngược lại; tổ chức triển khai thực hiện cũng chưa tốt; sự phối hợp giữa các Bộ, ngành, các địa phương là chưa tốt” - Bộ trưởng đánh giá.

Bộ trưởng cho rằng, vấn đề quan trọng là tập trung vào các giải pháp để khắc phục ngay những tồn tại, bất cập hiện nay nhằm đưa ra được lộ trình, kế hoạch cụ thể đối với các dự án đang triển khai cũng như lộ trình, kế hoạch đối với các dự án còn lại. “Muốn giải quyết một cách căn bản, lâu dài tình hình giao thông ở các đô thị lớn mà trước hết là TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh thì phải giải quyết vận tải khối lượng lớn. Đấy chính là đường sắt đô thị” - Bộ trưởng nói.

Đối với công việc trong thời gian tới, Bộ trưởng đề nghị Vụ Kế hoạch đầu tư chủ trì lập báo cáo tình hình triển khai các dự án đường sắt đô thị hiện nay theo quy hoạch. Bộ GTVT sẽ đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thành lập Ban Chỉ đạo chung do Bộ trưởng Bộ GTVT làm Trưởng Ban. Tổ giúp việc Ban chỉ đạo sẽ do Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông làm Tổ trưởng.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cũng đề nghị các cơ quan liên quan tập trung rà soát lại hệ thống văn bản quy phạm pháp luật; khẩn trương ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức về đầu tư phát triển giao thông đường sắt đô thị cũng như quản lý về sau này; Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông sớm làm việc với Bộ Xây dựng để giải quyết những vấn đề còn vướng mắc liên quan đến định mức, đơn giá, giải pháp kỹ thuật…; Vụ Kế hoạch đầu tư và các địa phương cố gắng đảm bảo đủ vốn đối ứng cho các dự án ĐSĐT; rà soát lại các nhà thầu.

Bộ trưởng cũng đề nghị Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng tiếp tục phối hợp với Bộ GTVT và các đơn vị để kịp thời xử lý các vấn đề liên quan; đề nghị Bộ Công an tiếp tục quan tâm, giám sát không để xảy ra thất thoát, lãng phí, tham nhũng ở các dự án này; các chủ đầu tư rà soát, cập nhật lại tiến độ các dự án.

“Tất cả các cơ quan, ban, ngành, 2 địa phương cần quán triệt thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về đẩy nhanh tiến độ các dự án ĐSĐT tại 2 TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Đây là các dự án hết sức bức thiết để phục vụ đi lại cho người dân, giảm ùn tắc giao thông” - Bộ trưởng khẳng định.